Mekatronik Mühendisleri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi ve İstanbul Gelişim Üniversitesi Öğretim Görevlisi Sayın Kübra ERDOĞAN Hanım, Mekatronik Mühendisliği ve 2025 YKS tercihlerinde Mekatronik Mühendisliğinin durumunu içeren makale hazırlamıştır:
Gençlerin Tercihi: Mekatronik: Geleceğin Mühendisliği
Özet
Mekatronik mühendisliği, makine, elektronik, bilgisayar ve kontrol mühendisliğini birleştiren disiplinlerarası yapısıyla günümüz dünyasında stratejik bir alan olarak ortaya çıkmıştır. Robotik sistemlerden yapay zeka tabanlı üretime kadar çeşitli çözümler sunan mekatronik mühendisliği, Endüstri 4.0 ve Endüstri 5.0 vizyonlarıyla uyumludur. Bu çalışma, 2025 ÖSYM yerleştirme verilerini analiz etmekte, Türkiye ve dünyadaki mekatronik mühendisliği trendlerini incelemekte ve Mekatronik Mühendisleri Derneği’nin (MEKMÜHDER) vizyonunu özetlemektedir.
Anahtar Kelimeler: Mekatronik, Endüstri 4.0, Endüstri 5.0, mühendislik eğitimi, teknoloji politikaları
Giriş
21. yüzyılda hızla gelişen teknolojik gelişmeler, çeşitli mühendislik disiplinleri arasında entegrasyon ihtiyacını artırmıştır. Mekatronik mühendisliği, makine, elektronik, bilgisayar ve kontrol mühendisliğini, mühendisliğin geleceğini tanımlayan bütüncül bir yaklaşımla birleştirerek bu ihtiyaca önemli bir yanıt haline gelmiştir. Endüstri 4.0 otonom sistemleri, yapay zekâ destekli üretimi ve dijital ikiz teknolojilerini vurgularken, Endüstri 5.0 insan merkezli, sürdürülebilir ve enerji tasarruflu çözümlere odaklanmaktadır. Dolayısıyla mekatronik mühendisliği yalnızca bir kariyer değil, geleceğin teknolojik çerçevesini oluşturan stratejik bir disiplindir.
2025 ÖSYM Verileri ve Türkiye’de Mekatronik Trendi
2025 yükseköğretim yerleştirme sonuçları, mühendislik alanlarına olan ilginin sürdüğünü göstermektedir. Genel mühendislik bölümleri için yerleştirme oranı %86,71 iken, mekatronik mühendisliğinde bu oran %83,74’e ulaşmıştır.
Devlet Üniversiteleri: %99,92 doluluk oranıyla neredeyse tam kapasite.
Vakıf Üniversiteleri: %45,96 doluluk oranıyla daha düşük.
Bu eşitsizlik, devlet üniversitelerinin sağladığı güçlü akademik altyapıyı gözler önüne sererken, vakıf üniversiteleri maliyet ve iş güvenliği endişeleri nedeniyle geride kalmaktadır. Ancak, burslar, endüstri iş birlikleri ve uygulamalı eğitim yoluyla vakıf üniversitelerinin cazibesini artırmak bu açığı kapatabilir.
Uluslararası Bakış Açısı
Mekatronik, 1970’lerde Japonya’da ortaya çıkmış ve hızla uluslararası alanda ilgi görmüştür.
Japonya, robotik ve otomasyon alanında liderliğini sürdürmektedir.
Almanya, üniversiteler ve endüstriler arasındaki iş birliğini teşvik eden “Dual System” modeliyle dikkat çekmektedir.
ABD, mekatroniği Silikon Vadisi çerçevesinde yeniden tanımlayarak robotik ve yapay zeka alanlarında inovasyonu teşvik etmiştir.
Bu uluslararası örnekler, Türkiye için hem fırsatlar hem de rekabet zorlukları sunmaktadır.
Geleceğin Mesleği Olarak Mekatronik
Önümüzdeki on yılda, mekatronik mühendislerinin şu alanlarda hayati roller üstlenmesi beklenmektedir:
- Yapay zeka destekli üretim sistemleri,
- Sensör tabanlı akıllı fabrikalar,
- Dijital ikiz teknolojileri,
- Otonom lojistik,
- Sağlık hizmetlerinde robotik cerrahi sistemleri,
- Akıllı enerji şebekeleri.
Böylece mekatronik mühendisliği, sadece sanayiyi değil, günlük yaşamın çeşitli sektörlerini de önemli ölçüde dönüştürecektir.
Mekatronik Mühendisleri Derneği’nin (MEKMÜHDER) Vizyonu
MEKMÜHDER, öğrencilerden akademisyenlere, sektör uzmanlarından girişimcilere kadar çeşitli paydaşları bir araya getirmektedir. Derneğin amaçları şunlardır:
- Öğrencilerin akademik ve profesyonel gelişimini desteklemek,
- Akademi ve sanayi arasındaki iş birliklerini geliştirmek,
- Uluslararası projelerde yer almak,
- Türkiye’de mekatronik mühendisliğini tanıtmak,
- Alandaki stratejik önem konusunda kamuoyunu bilinçlendirmek.
Sonuç
2025 ÖSYM verileri, gençler arasında mekatronik mühendisliğine artan ilgiyi göstermektedir ve devlet üniversitelerindeki yüksek kayıt oranları, bu disipline olan güveni yansıtmaktadır. Mekatronik mühendisliği, Türkiye’nin üretim kapasitesini artıracak, teknolojik özerkliğini geliştirecek ve uluslararası rekabet gücünü artıracak hayati bir alandır. MEKMÜHDER olarak, mekatronik mühendisliğini akademik bir disiplinden daha fazlası olarak görüyoruz; Türkiye’nin geleceğini şekillendirecek bir vizyondur. Bugün bu alanda eğitim gören gençler, yarının teknolojik manzarasını inşa etmeye ve ülkemizin küresel teknoloji arenasındaki konumunu güçlendirmeye hazırdır.
– Kübra ERDOĞAN
